Fraai Nederland, ruw Vlaanderen
Wie kent het niet: het beeld van het wrede contrast bij de Amerikaans-Mexicaanse grens. Twee werelden die elkaar treffen en gescheiden worden door kilometers hekken, prikkeldraad en wachtposten. Een oversteek is, van langs beide kanten, een hele ervaring. Wie Mexico binnenrijdt, bevindt zich plots in een verpauperde namaakversie van het vorige, en wie de States betreedt, vertoeft opeens in een opvallend moderne en welvarende wereld.
Een Vlaming of een Nederlander die een soortgelijke ervaring wil, hoeft die niet ver van huis te zoeken. Veel Vlamingen en Nederlanders vinden de overgang en het verschil in uitzicht tussen België en Nederland immers al erg ongewoon. Dat blijkt uit de talloze keren dat wij als Vlamingen van elkaar te horen krijgen (of misschien zelf verkondigen) dat de Nederlandse snelwegen beter zijn dan de onze, hun dorpen veel aantrekkelijker ogen en dat onze Noorderburen veel meer gevoel hebben voor bouwkunst. Hoe komt dat toch? Nederland en Vlaanderen zijn, in tegenstelling tot de VS en Mexico, erg gelijkend als welvarende West-Europese landen, zou je toch denken. Waarom geeft Vlaanderen ons dan toch een veelal onverzorgde indruk en Nederland niet? 
Net zoals bij de talloze verschillen tussen Vlaams en Nederlands ‘sociaal gedrag’, ligt de oorzaak van de manier waarop wij onze contreien ‘verkopen’ naar de buitenwereld toe bij onze mentaliteit. Een Vlaming is individualistisch en verkiest efficiëntie boven kwaliteit. Dat zien we overal in terug en doet ons erg verschillen van de Nederlanders. Zo werken we bijvoorbeeld erg veel, het liefst vijf dagen op vijf, om vervolgens dubbel en dik te kunnen profiteren van onze eigen welgesteldheid. Door de lange dagen zijn vermoeidheid, verstrooidheid en in vergaande gevallen zelfs depressiviteit niet ongewoon, en die komen niet bepaald ten goede van de kwaliteit van de manier waarop we ons werk uitvoeren en het leven daarnaast.
Vlaanderen straalt het individualisme en de voorkeur voor efficiëntie van zijn inwoners uit. Zo zijn een vooroorlogse cottagewoning naast een modern huis, rijwoningen met onverenigbare kleuren en villawijken tussen hoogbouwflats geen uitzonderingen in het Vlaamse straatbeeld. Er is maar weinig eenheid te bespeuren, iedereen bouwt voor zichzelf. Wat de rest daarvan denkt en hoe het geheel in het straatbeeld past, is bijzaak. Onze eigen smaak is immers het belangrijkst. Dat is in Nederland niet het geval vermits men daar altijd erg veel belang heeft gehecht aan een uniform uitzicht en een strakke ruimtelijke indeling.
Ons individualistisch denken ligt ook mee aan de grond van de afwezigheid van een zekere nationale trots. Het is algemeen geweten dat Vlamingen, en Belgen in het algemeen, maar moeilijk positief kunnen zijn over hun land. Die negatieve kijk zorgt in de praktijk voor situaties waarin esthetiek op de laatste plaats komt en efficiëntie de overhand neemt, want “het valt toch niet op binnen het troosteloos geheel”. Zo zien we talloze lelijke bruggen over de snelweg, sombere verlichtingspalen in de steden en scheve verkeersborden aan kruispunten die daar het resultaat van zijn. In Nederland is het tegenovergestelde effect van toepassing. Daar hecht men veel waarde aan het belang van het in stand houden van het strakke, uniforme uitzicht waar men steeds van het begin voor heeft gekozen. En dat in stand houden doe je nu eenmaal door de lijn overal door te trekken en het esthetische niet uit het oog te verliezen.
Zoals een echte Vlaming ben ik misschien wel net iets té kritisch. Je mag dit natuurlijk niet te zwart-wit benaderen, want in realiteit zijn er in Nederland uiteraard ook plaatsen die allesbehalve aantrekkelijk zijn en in Vlaanderen nette plaatsen waar de Hollandse tegenhangers voor onderdoen. Als we echter onze algemene indruk naar buiten toe willen opwaarderen, zullen we onze mentaliteit op die gebieden toch moeten aanpassen. Een beetje meer fierheid kan heus geen kwaad. Het is niet omdat de ‘verpakking’ beter kan, dat de inhoud slecht is. Vlaanderen heeft immers ontzettend veel te bieden!
01/04/2016
Interessante werken:
-
https://www.facebook.com/uglybelgianhouses/?fref=ts
-
Het Lelijkste Land Ter Wereld - Renaat Braem (gids door de lelijkste plaatsen van Vlaanderen)