Toneelverslag

• 15-01-2016 07:12

  'Closer' door SKaGeN (Bourla Schouwburg, Antwerpen)

  Voortekens

  Voor wie regisseur Mathijs Scheepers niet gezien zou hebben in Van Gils en Gasten op Eén of nog nooit gehoord had van de gelijknamige film waarop dit theaterstuk gebaseerd werd, is het gissen naar de algemene verhaallijn van ‘Closer’. Vijf lijntjes toelichting op de website van Toneelhuis waaruit je praktisch niets wijzer werd, was hetgene waarmee je het als bezoeker moest doen. Vier individuen die op zoek waren naar de ideale staat van liefde, dat kon ik ervan maken. Een erg ruim thema, erop of eronder dus. De bezoeker kreeg daarnaast de aanbeveling zijn smartphone of tablet volledig op te laden, mee te nemen en alvast de speciaal ontworpen app te downloaden. 

  

  Het toneelgezelschap ‘SKaGeN’ was mij als leek in de theaterwereld onbekend, maar die bleek na enig opzoekwerk toch een grootse reputatie te hebben in het milieu. Enkele toneelstukken op hun repertoire als ‘Sorry dat ik leef’ klonken zelfs mij enigszins bekend in de oren. De regisseur van het stuk, Matthijs Scheepers,  was mij ook zeker niet onbekend. Wie zich af en toe waagt aan Vlaamse dramareeksen of populaire speelfilms, kent deze man ongetwijfeld uit onder meer Vermist, Zone Stad en In Vlaamse Velden.

   

  Ook de titel van het stuk schiep geen duidelijkheid omtrent de inhoud. Achteraf gezien blijkt die best goed gekozen: allesomvattend en ruim genoeg voor interpretatie. ‘Closer’ wijst volgens mij langs de ene kant letterlijk op de ‘toenadering’ die de personages bij elkaar zoeken in hun zoektocht naar de perfecte liefde, en anderzijds naar het steeds individueel proberen te benaderen van hun doel; de seksuele lusten bevredigen.

  Het stuk is het ultieme voorbeeld van een moderne liefdestragedie. De personages gaan relaties aan met elkaar, gebaseerd op liefde en lust. Iedereen gaat vreemd, iedereen kwetst iedereen. In het begin van het stuk lijkt alles duidelijk en mooi afgelijnd en naarmate men als publiek meer te weten komt over de ware aard waarop de onderlinge relaties gebaseerd zijn, komt men tot de conclusie dat men eigenlijk niets weet. Wanneer de ene erg gekwetst lijkt door het vreemdgaan van de ander, blijkt dat de volgende scene een opgevoerd stuk te zijn geweest wanneer datzelfde personage ook vreemd blijkt te zijn gegaan.

  Het stuk lijkt door de redelijke ingewikkeldheid en meerdere gewaagde scenes eerder geschikt voor een iets ouder publiek, hoewel daar noch op de website, noch in Van Gils en Gasten specifiek iets over gezegd wordt.

  Thematiek

  In de vijf schrale lijnen op de website van Toneelhuis wordt wel meteen vermeld dat het stuk thema’s als ‘egoïsme, liefde en genadeloze eerlijkheid’ aansnijdt. Die drie woorden vatten het effectief perfect samen. Het hoofdconflict van de voorstelling is in feite de strijd tussen die drie begrippen tijdens de zoektocht naar de ultieme liefde van de personages. Elk individu koestert een gevoel van liefde en een gevoel van seksuele affectie voor een ander. Het botsen van die affectie enerzijds en de drang naar lust (bij een ander) anderzijds vormt op die manier het hoofdconflict. Er wordt echter nooit onderling gelogen, ieder personage weet ten allen tijde hoe de vork in de steel zit en gaat daar op zijn eigen manier mee om. Alice, Dan, Anna en Larry switchen zo onderling van ‘koppelsamenstelling’. De eigenlijke conflictlijn ligt dus in feite bij de personages zelf die voor zichzelf moeten uitmaken wat ze nu precies willen.

  Waardering

  Als ik de bovenstaande beschrijving van de thematiek op voorhand gelezen zou hebben, zou ik nooit voor dit toneelstuk hebben gekozen. Misschien maar goed dat het smartphone-aspect me erg heeft aangetrokken tot het stuk en ik niet al te veel ben gaan opzoeken, want anders had ik deze fantastische opvoering gemist. ‘Closer’ was een stuk met meer dan een dimensie, en dat zorgde voor geen moment van verveling. Het idee rond het gebruik van de smartphone of tablet vond ik erg knap uitgedacht. De personages trokken zo bijvoorbeeld foto’s van elkaar op het podium 

  die je vervolgens op je toestel kon zien en lieten je ook op die manier meelezen in de sms’en die ze naar elkaar stuurden. Ik kreeg daardoor als toeschouwer echt het gevoel veel dichter bij het stuk betrokken te zijn. Daarnaast werd er gans het stuk een mengtaal van Antwerps, West-Vlaams, Duits, Frans en Engels gesproken die in het begin erg raar overkwam maar na een tijd echt amuseerde en de focus legde op wat er gezegd werd doordat je als bezoeker heel de tijd de live ‘ondertiteling’ volgde op het LED-scherm in de zaal. Chapeau voor de acteurs die duizenden zinnen in een compleet verzonnen taal 

  

  vanbuiten leerden en zichzelf die taal echt eigen maakten.

  
  

  Closer was allesbehalve alledaags. De combinatie tussen smartphone, vreemde taal en klassiek toneel was voor mij zeker geslaagd. Zulke unieke concepten trekken volgens mij ook mensen aan die zich niet normaal niet zouden interesseren in toneel en dat is iets waar het theater zich meer op zou moeten focussen in de toekomst.